AI in Cybersecurity: Het schaakspel dat opnieuw begint

Cybersecurity leek jarenlang op een schaakbord. Bekende regels en toch wel voorspelbare zetten. Een aanvaller plaatste een pion, de verdediger schoof een toren, soms verloor je een stuk. Het spel bleef overzichtelijk. Tot er ineens een nieuwe speler aanschoof: kunstmatige intelligentie. 

En dit is geen gewone speler. AI denkt tien zetten vooruit, analyseert miljoenen varianten in seconden, en past zich aan terwijl het spel gaande is. Zowel aanvallers als verdedigers hebben nu een schaakgrootmeester aan hun zijde. De vraag is niet óf AI meedoet, maar hoe wij zorgen dat het ons laat winnen in plaats van tegen ons werkt. 

AI als schild: kansen voor verdedigers 

Voor operationele security teams biedt AI ongekende mogelijkheden. Het is alsof je stad niet langer één wachttoren heeft, maar werkelijk duizenden ogen en oren die 24/7 alert zijn. 

• Detectie: AI leert normaal verkeer kennen en signaleert direct afwijkingen. Zie het als een snuffelhond die feilloos ruikt wanneer er iets niet klopt. 

• Incident response: Waar mensen verdrinken in logbestanden, legt AI razendsnel verbanden en schetst het in seconden het grotere plaatje. 

• Voorspelling: AI-modellen herkennen patronen die wijzen op ransomware of andere dreigingen. Het equivalent van een schaakspeler die tien zetten vooruitdenkt. 

Maar laten we helder zijn: AI vervangt de mens niet. De professional in het Cyber Defense Center (CDC) of Security Operations Center (SOC) blijft onmisbaar om context te duiden en de juiste beslissingen te nemen. AI versterkt, versnelt en ondersteunt. 

AI als zwaard: een wapen voor aanvallers 

De keerzijde is net zo scherp. Als verdedigers betere wachters krijgen, krijgen aanvallers betere ladders. 

• Phishing 2.0: Waar phishingmails vroeger vol taalfouten zaten, schrijft AI foutloze, geloofwaardige berichten in elke taal en toon. 

• Malwareontwikkeling: AI genereert, muteert en verbergt code zodat detectie moeilijker wordt. Het is als een kameleon die telkens van kleur verandert. 

• Deepfakes & social engineering: Realistische video’s en audio maken identiteitsfraude en CEO-fraude gevaarlijk geloofwaardig. 

De drempel om een geavanceerde aanval uit te voeren is drastisch verlaagd. Waar ooit een team van specialisten nodig was, kan nu een individu met AI al grote impact maken. 

Wat betekent dit voor jouw organisatie? 

Of je nu een ziekenhuis of een internationaal bedrijf bent: de impact is hetzelfde. Jouw digitale stadsmuren staan onder druk, en je hebt zowel sterkere poortwachters als slimmere tegenstanders. 

Daarom zijn vier elementen cruciaal: 

1. Mens en machine: Zorg dat technologie en professionals elkaar versterken. 
2. Awareness en training: Leer medewerkers AI-phishing en deepfakes te herkennen. 
3. AI Governance: Stel duidelijke kaders en richtlijnen op voor het gebruik van AI. 
4. Samenwerking in de keten: Deel kennis en ervaringen met partners en leveranciers. Digitale veiligheid is een teamsport. 

AI Governance: het ongetemde paard temmen 

AI is als een krachtig paard dat je ver vooruit kan brengen. Maar zonder tuig en ruiter kan het ook op hol slaan. AI Governance is het harnas dat zorgt dat deze kracht veilig en verantwoord wordt ingezet. Dat betekent: 

• Transparantie: Waarom geeft een AI-systeem een alarm of juist niet? 

• Risicobeheersing: Hoe voorkomen we fouten, bias of misbruik? 

• Compliance: Hoe voldoen wij aan de EU AI Act en AVG/GDPR of andere geldende wetgeving binnen jouw sector? 

• Vertrouwen: Hoe borgen we dat klanten, patiënten en medewerkers weten dat AI eerlijk en ethisch wordt ingezet? 

Tot slot: licht of duisternis? 

AI is zowel schild als zwaard. Het kan verdedigen én aanvallen. Het kan licht brengen of duisternis. De uitdaging voor CISO’s en IT-managers is helder: hoe zorgen we er samen voor dat onze organisatie het licht aanhoudt? De sleutel ligt in samenwerking, kennisdeling en governance. Alleen zo zetten we AI in als bondgenoot in plaats van vijand.